Oratastic▸Minigramatyka języka norweskiego▸ Vietniekvārdi (Pronomen)
Zaimki
Pronomen
Forma podmiotowa | Forma dopełnieniowa | Forma zwrotna | |
Liczba pojedyncza | |||
1 2 3 3 3 3 | jeg (ja) du (ty) han (on) hun (ona) den (ten, ta) det (to) | meg deg ham/han henne den det | meg deg seg seg seg seg |
Liczba mnoga | |||
1 2 3 | vi (my) dere (wy) de (oni, one, ci, te) | oss dere dem | oss dere seg |
Den, det
Zaimki te zastępują rzeczowniki. Rzeczowniki rodzaju żeńskiego i męskiego można zastąpić zaimkiem den, natomiast rzeczowniki rodzaju nijakiego można zastąpić zaimkiem det.
Zaimki den i det stosuje się do przedmiotów.
Gunnstein leser ei bok. Den er spennende. – Gunnstein czyta książkę. Jest ona ekscytująca.
De kjøpte en ny bil. Den var dyr.
Oni kupili nowy samochód. On był drogi.
Hvor er glasset? Det står på bordet. – Gdzie jest szklanka? [Ona] stoi na stole.
De
Zaimek de może odnosić się zarówno do osób, jak i przedmiotów w liczbie mnogiej.
Malin og Henrik er naboer. Av og til snakker de sammen. – Malin i Henrik są sąsiadami. Od czasu do czasu [oni] ze sobą rozmawiają.
Hvor er koppene? De er i skapet. – Gdzie są kubki? [One] są w szafce.
Hvilken / Hvilket / Hvilke?
Te zaimki pytajne odpowiadają polskiemu który? w różnej odmianie. Zazwyczaj występuje po nich rzeczownik w formie nieokreślonej, a jego rodzaj i liczba zależą od rodzaju i liczby rzeczownika. Hvilken jest używany ze słowami rodzaju żeńskiego i męskiego, Hvilket ze słowami rodzaju nijakiego, a Hvilke – w liczbie mnogiej.
Hvilken by kommer du fra? – Z którego miasta jesteś?
Hvilken bok skal du kjøpe da? – Więc którą książkę kupisz?
Hvilket hus er ditt? – Który dom jest twój?
Hvilke aviser leser du?
Które gazety czytasz?
Polski zaimek pytajny który? odnoszący się do ludzi odpowiada norweskiemu Hvem?
Hvem snakket du med? – Z kim rozmawiałeś?
Forma podmiotu i dopełnienia
Odmiana zaimków w języku norweskim jest prostsza niż w języku polskim – mianownik odpowiada formie podmiotu, podczas gdy pozostałe przypadki (z wyjątkiem dopełniacza) mają formę dopełnienia.
De snakker med oss. – Oni rozmawiają z nami.
Det er til deg. – To dla ciebie.
Hun er forelsket i ham.
Ona jest w nim zakochana.
Formy zwrotne – patrz: Czasowniki zwrotne
Zaimki dzierżawcze
Odmienia się je zgodnie z rodzajem i liczbą rzeczownika, który określają.
Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | Liczba mnoga | |
| Jeg | bilen min | boka mi | huset mitt | barna mine |
| Du | bilen din | boka di | huset ditt | barna dine |
| Han | bilen hans | boka hans | huset hans | barna hans |
| Hun | bilen hennes | boka hennes | huset hennes | barna hennes |
| Vi | bilen vår | boka vår | huset vårt | barna våre |
| Dere | bilen deres | boka deres | huset deres | barna deres |
| De | bilen deres | boka deres | huset deres | barna deres |
Forma zwrotna zaimka dzierżawczego
Rodzaj męski | Rodzaj żeński | Rodzaj nijaki | Liczba mnoga | |
| Han | bilen sin | boka si | huset sitt | barna sine |
| Hun | bilen sin | boka si | huset sitt | barna sine |
| De | bilen sin | boka si | huset sitt | barna sine |
Wskazują one, że obiekt należy do podmiotu zdania, a nie do kogoś innego. W języku polskim temu zaimkowi odpowiada zaimek swój, jednak w języku norweskim, w przeciwieństwie do polskiego, gdzie swój jest używany we wszystkich osobach, zaimek ten jest używany tylko w trzeciej osobie.
Jeg snakker med mora mi. – Rozmawiam ze swoją matką.
Du snakker med mora di. – Rozmawiasz ze swoją matką.
Han snakker med mora si.
On rozmawia ze swoją matką.
Hun snakker med mora si. – Ona rozmawia ze swoją matką.
Vi snakker med mora vår. – My rozmawiamy ze swoją matką.
Dere snakker med mora deres. – Wy rozmawiacie ze swoją matką.
De snakker med mora si. – Oni rozmawiają ze swoją matką.
Zwróć uwagę, jak zmienia się znaczenie bez użycia formy zwrotnej zaimka dzierżawczego:
Han snakker med mora hans. – On rozmawia z jego matką. (nie swoją własną)
Hun snakker med mora hennes. – Ona rozmawia z jej matką.(nie swoją własną)
De snakker med mora deres. – Oni rozmawiają z ich/waszą matką (nie swoją własną).
Dozwolone są dwa sposoby ustawiania szyku słów:
1) Zaimek dzierżawczy występuje po rzeczowniku w formie określonej – bilen min, huset sitt
2) Zaimek dzierżawczy poprzedza rzeczownik, który w tym wypadku musi być w formie nieokreślonej – min bil, sitt hus.