Rzeczowniki
Substantiv
Rzeczowniki nazywają przedmioty, żywe istoty, substancje, a także abstrakcyjne pojęcia i procesy, które postrzegamy jako rzeczy: blomst ‘kwiat’, bok ‘książka’, bord ‘stół’, mann ‘mężczyzna, mąż’, gutt ‘chłopak’, jente ‘dziewczyna’, tvil ‘wątpliwość’, skjønnhet ‘piękno’, vennskap ‘przyjaźń’, lesing ‘czytanie’.
Język norweski, podobnie jak język polski, zawiera kategorię rodzaju (rodzaj męski, żeński i nijaki) oraz kategorię liczby. W przeciwieństwie do języka polskiego, norweskie rzeczowniki zawierają dodatkowo kategorię określoności.
Liczba pojedyncza (Entall) | Liczba mnoga (Flertall) | |||
Forma nieokreślona (Ubestemt form) | Forma określona (Bestemt form) | Forma nieokreślona (Ubestemt form) | Forma określona (Bestemt form) | |
Rodzaj żeński (hunkjønn) | ei jente (dziewczyna) | jenta | jenter | jentene |
| ei gate (ulica) | gata | gater | gatene | |
Rodzaj męski (hankjønn) | en gutt (chłopak) | gutten | gutter | guttene |
| en bil (samochód) | bilen | biler | bilene | |
Rodzaj nijaki (intetkjønn) | et menneske (człowiek) | mennesket | mennesker | menneskene |
et hus (dom) | huset | hus | husene | |
Rodzaj słów określających ludzi odpowiada ich płci biologicznej: en mann – mężczyzna, ei kvinne – kobieta itd. Rzeczowniki rodzaju żeńskiego i męskiego w języku norweskim często nie odpowiadają jednak rodzajom używanym w języku polskim, np. ei luft– powietrze, en kjole – sukienka.
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego mogą być używane jako rzeczowniki rodzaju męskiego: en jente – jenten, en gate – gaten, en luft – luften.
W rodzaju nijakim, jak pokazano w powyższej tabeli, istnieją dwie różne formy nieokreślone liczby mnogiej:
1) końcówka –er jak w rodzaju żeńskim i męskim,
2) jeśli słowo ma tylko jedną sylabę, nie ma końcówki.
W przypadku niektórych słów rodzaju nijakiego składających się z dwóch lub więcej sylab można wybrać czy użyć końcówki –er, czy nie.
Formą określoną liczby mnogiej rodzaju nijakiego może być zarówno -ene, jak i -a.
Liczba pojedyncza (Entall) | Liczba mnoga (Flertall) | ||
Forma nieokreślona (Ubestemt form) | Forma określona (Bestemt form) | Forma nieokreślona (Ubestemt form) | Forma określona (Bestemt form) |
| et menneske (człowiek) | mennesket | mennesker | menneskene / menneska |
| et eple (jabłko) | eplet | epler | eplene / epla |
| et kontor (biuro) | kontoret | kontorer / kontor | kontorene / kontora |
| et vindu (okno) | vinduet | vinduer / vindu | vinduene / vindua |
| et egg (jajko) | egget | egg | eggene / egga |
| et barn (dziecko) | barnet | barn | barna |
Słowa rodzaju męskiego kończące się na –el lub –er również mają osobną odmianę. W formach liczby mnogiej dochodzi do skracania samogłoski i – w przypadku podwójnych spółgłosek – również spółgłoski.
Liczba pojedyncza (Entall) | Liczba mnoga (Flertall) | |||
Forma nieokreślona (Ubestemt form) | Forma określona (Bestemt form) | Forma nieokreślona (Ubestemt form) | Forma określona (Bestemt form) | |
Słowa kończące się na -el | en sykkel (rower) | sykkelen | sykler | syklene |
| en støvel (kozak, wysoki but) | støvelen | støvler | støvlene | |
Słowa kończące się na -er, w tym | en vinter (zima) | vinteren | vintrer | vintrene |
| en sommer (lato) | sommeren | somrer | somrene | |
| en genser (sweter) | genseren | gensere | genserne | |
nazwy narodowości | en tysker (Niemiec) | tyskeren | tyskere | tyskerne |
| en latvier (Łotysz) | latvieren | latviere | latvierne | |
zawody | en baker (piekarz) | bakeren | bakere | bakerne |
| en lærer (nauczyciel) | læreren | lærere | lærerne | |
Liczba pojedyncza (Entall) | Liczba mnoga (Flertall) | |||
Forma nieokreślona (Ubestemt form) | Forma określona (Bestemt form) | Forma nieokreślona (Ubestemt form) | Forma określona (Bestemt form) | |
| a > e | en far (ojciec) | faren | fedre | fedrene |
| ei/en strand (plaża) | stranda/stranden | strender | strendene | |
| ei/en natt (noc) | natta/natten | netter | nettene | |
| en mann (mężczyzna) | mannen | menn | mennene | |
| ei/en tann (ząb) | tanna/tannen | tenner | tennene | |
| ei/en hånd (dłoń) | hånda/hånden | hender | hendene | |
| o > ø | en bror (brat) | broren | brødre | brødrene |
| ei/en mor (matka) | mora/moren | mødre | mødrene | |
| en fot (stopa) | foten | føtter | føttene | |
| ei/en bok (książka) | boka/boken | bøker | bøkene | |
| e >æ | et tre (drzewo) | treet | trær | trærne |
| et kne (kolano) | kneet | knær | knærne | |
| å > æ | ei/en tå (palec stopy) | tåa/tåen | tær | tærne |
Używanie formy określonej i nieokreślonej
Gunnstein er stipendiat i historie. – Gunnstein jest doktorantem na historii.
Hun vil bli lege. – Ona chce zostać lekarzem.
Hun er en god lege.
Dzierżawczość
| Kjæresten til Agnieszka | Agnieszkas kjæreste | Chłopak Agnieszki |
| Sjefen til Luna | Lunas sjef | Szef Luny |
| Kollegaene til Gunnstein | Gunnsteins kollegaer | Koledzy z pracy Gunnsteina |
| Hovedstaden i Norge | Norges hovedstad | Stolica Norwegii |