Przyimki
Preposisjoner
Przyimki to słowa nieodmienne, które łączą niezależne słowa w zdaniu i pokazują związek między nimi. Najczęściej przyimki łączą czasownik z rzeczownikiem (lub słowem pełniącym funkcję rzeczownika):
Glasset står på bordet. (Szklanka stoi na stole.) Henrik skal til legen. (Henrik pójdzie do lekarza.)
Zaimki osobowe po przyimkach mają formę dopełnieniową:
Luna ringer til henne.
Gunnstein snakker med dem.
Znaczenie przyimków w języku norweskim nie jest konsekwentnie takie samo jak w języku polskim i mogą one nie być używane tylko w jednym znaczeniu (miejsce, czas itp.), tzn. ten sam przyimek może być inaczej tłumaczony na język polski w zależności od kontekstu. W języku norweskim przyimek jest często używany tam, gdzie w języku polskim byłby użyty po prostu inny przypadek:
Det er til deg. (To dla ciebie. ) Mora til Luna er syk. (Mama Luny jest chora – Dopełniacz) De bor i Bergen. Gunnstein er på biblioteket. (Oni mieszkają w Bergen. Gunnstein jest w bibliotece.)
Przyimki z określeniem miejsca
i – w |
på – na, w (Han sitter på bordet – On siedzi na stole. De er på kjøkkenet – Oni są w kuchni.) |
| over – nad |
| under – pod |
| bak – za |
| foran – przed |
| hos – u (Han bor hos onkelen sin – On mieszka u swojego wujka) |
| ved – nad, przy, obok (Byen ligger ved sjøen – Miasto leży nad morzem) |
| blant – pomiędzy, wśród, pośród (Boka er veldig populær blant ungdom – Książka jest bardzo popularna wśród młodzieży) |
| mellom… og – między… a, mówiąc o byciu w przestrzeni lub czasie (Apoteket ligger mellom banken og matbutikken – Apteka znajduje się między bankiem a sklepem spożywczym.) |
Przyimki w wyrażeniach: ved siden av – obok, przy (Holdeplassen er ved siden av teateret – Przystanek jest obok teatru) i nærheten av – blisko, niedaleko od, w pobliżu (De bor i nærheten av hverandre – Oni mieszkają niedaleko od siebie) til venstre / høyre for – na lewo / prawo od (Butikken er til venstre for apoteket – Sklep jest na lewo od apteki) |
Przyimki z określeniem kierunku
til – do (De skal dra til Spania snart – Oni wkrótce udadzą się do Hiszpanii), (Han skal til onkelen sin – On pójdzie do swojego wujka) |
fra – z (Henrik er fra Norge – Henrik jest z Norwegii) |
på – do (Han går på jobben – On idzie do pracy) |
i – do (Hun skal i butikken – Ona pójdzie do sklepu) |
Przyimki z określeniem przynależności
til – boka til Agnieszka – książka Agnieszki |
på – prisen på leiligheten – cena mieszkania |
av – begynnelsen av filmen – początek filmu |
i – innholdet i boka – treść książki |
Przyimki z określeniem czasu
om – w (om sommeren – w lato, latem, om natta – w nocy, nocą) – za: om tre uker – za trzy tygodnie |
til – w, odnoszące się do czasu, który ma nadejść) (til sommeren –w następne lato, til jul – w Boże Narodzenie, na Boże Narodzenie) |
i – dziś- (i dag – dzisiaj, i kveld – tego wieczoru, i morges – tego ranka, , i år – w tym roku, ale – (i) denne uka – w tym tygodniu) Inne wyrażenia: i morgen – jutro, i fjor – w zeszłym roku i – od, mówiąc o długości trwania, odstępie czasu (De har vært her i ei uke – Oni tutaj są od tygodnia) |
innen – do (włącznie) (Oppgaven må leveres innen 15. mai – Zadanie trzeba oddać do 15 maja włącznie) |
på – w, mówiąc o dniach tygodnia (på mandag – w poniedziałek) lub od, mówiąc o odstępie czasu, w którym coś się nie stało (Han har ikke spist på tre dager – On nie jadł od trzech dni) |
for… siden – przed (for to uker siden – przed dwoma tygodniami (dwa tygodnie temu)) |
fra… til – od… do (Hun er på jobben fra ni til fem – Ona jest w pracy od dziewiątej do piątej) |
mellom… og – między… a (Malin skal være i London mellom jul og nyttår. – Malin będzie w Londynie między Bożym Narodzeniem a Nowym Rokiem.) |
før – przed (Kom før jul – Przyjedź przed Bożym Narodzeniem) |
etter – po (Etter jobben går han hjem – Po pracy on idzie do domu) |
siden – od (Han har bodd her siden april – On tutaj mieszka od kwietnia) |
Malin skal være i London mellom jul og nyttår.