Oratastic

Przymiotniki (Adjektiv) 2

OratasticMinigramatyka języka norweskiego▸ Przymiotniki (Adjektiv)

Przymiotniki w formie określonej

Przymiotniki w formie określonej są używane z rzeczownikiem w formie określonej i zaimkiem (den, det, de) odpowiadającym rodzajowi i liczbie rzeczownika. Forma określona przymiotnika jest taka sama we wszystkich rodzajach i liczbach i odpowiada formie nieokreślonej liczby mnogiej przymiotnika:
Rodzaj męski (hankjønn)
Rodzaj żeński (hunkjønn)

Rodzaj nijaki (intetkjønn)

Liczba mnoga (flertall)
den gamle mannenden gamle kvinnadet gamle husetde gamle husene
den røde bilenden røde veskadet røde teppetde røde vottene
den snille guttenden snille jentadet snille barnetde snille damene
Przymiotnik w stopniu najwyższym (superlativ; patrz: następna strona) powinien być również używany z zaimkiem i rzeczownikiem w formie określonej:

det eldste huset

najstarszy dom

den største butikken – największy sklep

Przymiotniki hel (cały) i halv (pół) w formie określonej są używane z rzeczownikiem w formie określonej, ale zaimek wskazujący (den, det, de) przed nimi jest pomijany:
Forma nieokreślona (ubestemt form)
Forma określona (bestemt form)
en hel uke (cały tydzień)
hele uka
et helt år (cały rok)
hele året
ei halv flaske (pół butelki)
halve flaska
et halvt program (pół programu)
halve programmet
Przymiotniki liten (mały) i annen (inny) mają specyficzną, nieregularną odmianę zarówno w formie nieokreślonej, jak i określonej:
 
Forma nieokreślona (ubestemt form)
Forma określona (bestemt form)
hankjønnen liten guttden lille gutten
hunkjønnei lita jenteden lille jenta
intetkjønnet lite husdet lille huset
flertallsmå jenterde små jentene
 
Forma nieokreślona (ubestemt form)
Forma określona (bestemt form)
hankjønnen annen kveldden andre kvelden
hunkjønnei anna jenteden andre jenta
intetkjønnet annet steddet andre stedet
flertallandre studenterde andre studentene
Sytuacje stosowania formy określonej przymiotników są podobne do schematu odmiany rzeczowników w formie określonej (gdy są wspominane wielokrotnie lub gdy z kontekstu jasno wynika, o co chodzi):

På veien hjem traff jeg ei lita jenteDen lille jenta spurte meg hva klokken var.

W drodze do domu spotkałem małą dziewczynkę. Ta mała dziewczynka zapytała, która godzina.

Stopniowanie przymiotników

Stopień wyższy (komparativ) jest tworzony przez dodanie końcówki –ere do formy stopnia równego przymiotnika (positiv), a stopień najwyższy (superlativ) – poprzez dodanie do formy stopnia równego końcówki –est.

Jeśli przymiotnik w formie stopnia równego kończy się na –ig, w stopniu najwyższym otrzymuje końcówkę –st.

Jeśli przymiotnik kończy się na –el, -er lub –en, wtedy w rdzeniu w stopniu wyższym i najwyższym znika e, a także jedna z podwójnych spółgłosek, jeśli jest obecna.

Stopień wyższy i najwyższy, w przeciwieństwie do języka polskiego, jest taki sam niezależnie od liczby i rodzaju.

Stopień równy (positiv)
Stopień wyższy (komparativ)
Stopień najwyższy (superlativ)

varm (ciepły)

tykk (gruby)

varmere (cieplejszy)

tykkere (grubszy)

varmest (najcieplejszy)

tykkest (najgrubszy)

deilig (wspaniały)

billig (tani)

deiligere (wspanialszy)

billigere (tańszy)

deiligst (najwspanialszy)

billigst (najtańszy)

enkel (łatwy)

vakker (piękny)

sulten (głodny)

enklere (łatwiejszy)

vakrere (piękniejszy)

sultnere (głodniejszy)

enklest (najłatwiejszy)

vakrest (najpiękniejszy)

sultnest (najgłodniejszy)

W przypadku niektórych przymiotników (kończących się na -isk, -ete, niektórych wyrazów obcych, imiesłowów) stopień wyższy i najwyższy tworzy się przez dodanie mer i mest przed formą podstawową:
Stopień równy (positiv)
Stopień wyższy (komparativ)
Stopień najwyższy (superlativ)
praktisk (praktyczny)
mer praktiskmest praktisk
rotete (nieporządny)
mer rotetemest rotete
interessant (interesujący)
mer interessantmest interessant
spennende (ekscytujący)
mer spennendemest spennende
kjent (znany)
mer kjentmest kjent
Niektóre słowa w stopniu wyższym i najwyższym mają formy odmienne od formy podstawowej, stopniują się nieregularnie:
Stopień równy (positiv)
Stopień wyższy (komparativ)
Stopień najwyższy (superlativ)
god (dobry)
bedre (lepszy)
best (najlepszy)
ille (zły)
verre (gorszy)
verst (najgorszy)
ung (młody)
yngre (młodszy)
yngst (najmłodszy)
gammel (stary)
eldre (starszy)
eldst (najstarszy)
liten (mały)
mindre (mniejszy)
minst (najmniejszy)
stor (duży)
større (większy)
størst (największy)
lang (długi)
lengre (dłuższy)
lengst (najdłuższy)
tung (ciężki)
tyngre (cięższy)
tyngst (najcięższy)
mye (dużo – nieodmienny)
mer (więcej, bardziej)
mest (najwięcej, najbardziej)
mange (wiele – odmienny)
flere (więcej)
flest (najwięcej)
lite (mało – nieodmienny)
mindre (mniej)
minst (najmniej)
få (mało – odmienny)
færre (mniej)
færrest (najmniej)

Stopień wyższy i najwyższy stosuje się w porównaniach:

            Henrik er høyere enn Luna. – Henrik jest wyższy niż Luna.

            Oslo er den største byen i Norge. – Oslo jest największym miastem w Norwegii.

Jednak porównując dwie lub więcej rzeczy, w języku norweskim używa się stopnia najwyższego, podczas gdy w polskim używa się stopnia wyższego:

Hvilken by er størst, Warszawa eller Oslo? – Które miasto jest większe, Warszawa czy Oslo?

Hvem er høyest, Henrik eller Gunnstein?

Kto jest wyższy, Henrik czy Gunnstein?

Innhold