Czasowniki (Verb) 4

Oratastic▸ Minigramatyka języka norweskiego▸ Czasowniki (Verb)

Strona bierna (Passiv)

Strona bierna wyrażana jest na dwa sposoby:

1) za pomocą słowa å bli lub å være i imiesłowu czasu przeszłego (III formy czasownika)

Złożone formy strony biernej z bli podkreślają samo działanie, proces, podczas gdy formy z være podkreślają wynik działania. Takie samo znaczenie mają formy strony biernej z zostać i być w języku polskim. Norweskie złożone formy strony biernej mogą również zawierać czasownik posiłkowy ha.

Znaczenie procesu

Znaczenie rezultatu

Blir spist

Ble spist

Zostanie jedzony

Został jedzony

Er spist (opp)

Var spist (opp)

Jest zjedzony

Był zjedzony

Har blitt spist

Hadde blitt spist

Został jedzony

Był (byłby) jedzony

Har vært spist (opp)

Hadde vært spist (opp)

Był zjedzony

Był (byłby) zjedzony

Jeśli chce się określić wykonawcę czynności, do formy biernej dodaje się przyimek av:

Pølsen ble spist opp av hunden hennes. – Kiełbasa została zjedzona przez jej psa.

Oppgavene blir lagd av læreren vår. – Zadania zostały przygotowane przez naszego nauczyciela.

2) poprzez dodanie końcówki -s (s-passiv) do formy bezokolicznikowej czasownika

Forma ta jest używana w czasie teraźniejszym i bezokoliczniku, dość często po czasownikach modalnych skal, kan, bør, må.Najczęściej występuje w przepisach prawnych, kulinarnych i instrukcjach obsługi.

Czas teraźniejszy:

Kaken stekes i 50 minutter. – Ciasto piec przez 50 minut.

Sykkel selges billig.

Rower tanio na sprzedaż.

Czasownik modalny + bezokolicznik

Bilen kan ikke repareres. – Samochodu nie da się naprawić.

Døren skal stenges klokka 21.00. – Drzwi zamyka się o godz. 21:00.

Czasowniki z końcówką –s

Część czasowników kończy się końcówką -s, jednak nie oznaczają one strony biernej.

Czasowniki te są najczęściej używane w bezokoliczniku i formie teraźniejszej – formy te są identyczne. Niektórych czasowników używa się też w czasie przeszłym, a czasami również w czasie przeszło-teraźniejszym złożonym.

Bezokolicznik / Czas teraźniejszy	Czas przeszły	Czas przeszło-teraźniejszy złożony	Tłumaczenie bezokolicznika
synes	syntes	har synes	sądzić (uważać), myśleć
lykkes	lyktes	har lykkes	odnieść sukces, mieć szczęście
finnes / fins	fantes		być (istnieć), znajdować się
skyldes	skyldtes		wynikać z
trives	trivdes	har trives	czuć się dobrze
skilles	skiltes	har skiltes	rozwieść się
W przypadku poniższych czasowników podmiot musi być w liczbie mnogiej (my, wy, oni, one):
møtes	møttes	har møttes	spotykać się
treffes	traffes		spotykać się
sees /ses	såes		widzieć się
snakkes	snaktes		rozmawiać

Han synes at filmen var bra. – On uważa, że film był dobry.

Luna trives i Norge. – Luna dobrze się czuje w Norwegii.

Ulykken skyldes den glatte veien. – Przyczyną wypadku była śliska nawierzchnia.

Vi ses i morgen! – Widzimy się jutro!

Czasowniki zwrotne (Refleksive verb)

W języku polskim zwrotność wyraża się przez zaimek zwrotny się, natomiast w języku norweskim jest to zaimek zwrotny seg, który odmienia się przez osobę i liczbę. W pierwszej i drugiej osobie liczby pojedynczej i mnogiej, seg jest taki sam jak forma dopełnieniowa zaimka, a w trzeciej osobie pozostaje w formie podstawowej – seg.

Przykłady niektórych czasowników zwrotnych:

Å glede seg – cieszyć się,

å skynde seg – śpieszyć się,

å konsentrere seg – koncentrować się,

å kjede seg – nudzić się,

å oppføre seg – zachowywać się,

å forelske seg – zakochać się.

Przykłady odmiany:

Jeg gleder meg. – Ja się cieszę.

Du gleder deg. – Ty się cieszysz.

Han gleder seg. – On się cieszy.

Hun gleder seg. – Ona się cieszy.

Vi gleder oss. – My się cieszymy.

Dere gleder dere. – Wy się cieszycie.

De gleder seg. – Oni się cieszą.

Innhold

Minigramatyka